گس لایتینگ یا دستکاری روانی

گس لایتینگ در محیط کار: دستکاری روانی که به بهره‌وری آسیب می‌زند

گس لایتینگ در محیط کار یکی از رفتارهای مخرّب روانی است که می‌تواند سلامت ذهنی کارکنان و بهره‌وری کلی تیم را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این رفتار، نوعی دستکاری روانی است که فردی با ایجاد شک و تردید در دیگران، آنها را وادار می‌کند که برداشت‌های خود را زیر سوال ببرند. در محیط کاری، گس لایتینگ می‌تواند به صورت‌های مختلفی از جمله تضعیف اعتمادبه‌نفس، تحقیر، و یا نادیده گرفتن دستاوردهای فرد ظاهر شود.

گس لایتینگ چیست؟

گس لایتینگ یا دستکاری روانی، مفهومی است که ریشه در یک نمایشنامه قدیمی دارد. در این نمایشنامه، فردی با دستکاری چراغ‌های گاز (gaslight) خانه، تلاش می‌کند تا شریک زندگی‌اش را به جنون بکشاند. در محیط کاری، این دستکاری روانی معمولاً از سوی مدیران یا همکاران اعمال می‌شود و هدف آن، کنترل افراد یا تضعیف روحیه آنهاست.

چگونه گس لایتینگ در محیط کار اتفاق می‌افتد؟

در محیط کاری، گس لایتینگ می‌تواند به شکل‌های زیر دیده شود:

1. نادیده گرفتن دستاوردها
   یکی از معمول‌ترین نشانه‌های گس لایتینگ این است که موفقیت‌های شما کوچک شمرده می‌شوند یا به نام دیگری ثبت می‌شوند.
2. تحقیر عمومی یا خصوصی
   افراد گس لایتر ممکن است شما را در جلسات عمومی تحقیر کنند یا در گفت‌وگوهای خصوصی به شما بگویند که شایسته موقعیت فعلی‌تان نیستید.
3. ایجاد تردید در حافظه یا درک شما
   به طور مثال، ممکن است کسی بگوید: “من هرگز چنین چیزی نگفتم” یا “تو اشتباه متوجه شدی.” این رفتار باعث می‌شود به حافظه یا برداشت خود شک کنید.

4. کنترل اطلاعات و ارتباطات
   محدود کردن دسترسی شما به اطلاعات یا نادیده گرفتن پیام‌هایتان می‌تواند نوعی دستکاری روانی باشد که احساس انزوا و بی‌قدرتی ایجاد می‌کند.

اثرات گس لایتینگ بر کارکنان

این رفتار می‌تواند تأثیرات مخربی بر کارکنان داشته باشد، از جمله:

• کاهش اعتمادبه‌نفس
• افزایش استرس و اضطراب
• کاهش انگیزه کاری
• افزایش احتمال استعفا

در بلندمدت، گس لایتینگ نه تنها بر کارکنان بلکه بر بهره‌وری کلی سازمان نیز تأثیر منفی می‌گذارد.

چگونه با گس لایتینگ در محیط کاری مقابله کنیم؟

اگر احساس می‌کنید که قربانی گس لایتینگ شده‌اید، این راهکارها می‌تواند کمک‌کننده باشد:

1. مستندسازی
   همه وقایع، ایمیل‌ها و مکالمات را مستند کنید تا در صورت نیاز به شواهد کافی دسترسی داشته باشید.
2. حفظ ارتباطات قوی
   ارتباط با همکاران و مشاوران خارجی می‌تواند به شما در بازبینی شرایط کمک کند.
3. گفت‌وگوی شفاف با فرد موردنظر
   در برخی موارد، گفت‌وگوی مستقیم و آرام با شخص گس لایتر می‌تواند به حل مشکل کمک کند.
4. درخواست کمک از منابع انسانی
   اگر رفتار ادامه یافت، موضوع را با واحد منابع انسانی مطرح کنید.

گس لایتینگ در محیط کاری یک مشکل جدی است که می‌تواند سلامت روان و بهره‌وری کارکنان را تحت تأثیر قرار دهد. با آگاهی و استفاده از ابزارهای مناسب، می‌توان با این نوع دستکاری روانی در محیط کار مقابله کرد و محیطی سالم‌تر برای همه ایجاد کرد.

کلام آخر: هرگز اجازه ندهید که رفتارهای مخرّب دیگران اعتمادبه‌نفس شما را تضعیف کند. شما لایق احترام و قدردانی هستید.